गलैँचा बुन्नेहरूको गीत 

आङ्निमा जब तान छुन्छे
सबैभन्दा पहिले ऊ परिवारको भात बुन्छे, दाल बुन्छे 
आङ ढाक्ने थोरै कपास बुन्छे । 

अनि आकाश बुन्छे, बतास बुन्छे 
जून बुन्छे, घाम बुन्छे 
अलिकति देशको नाम बुन्छे । 

पानी, खोला, पहाड, कुइरो 
चराचुरुङ्गीको आवाज, माटोको गन्ध 
जङ्गलको मीठो सुसेली बुन्छे । 

आङ्निमा जब तान छुन्छे । 

इतिहास–पुरुष 
उनीहरू जब बोल्छन् 
उनीहरूको मुखुण्डो मात्र बोल्छ 
मुख बोल्दैन । 
उनीहरू जब हिँड्छन् 
उनीहरूको जुत्ता मात्र चल्छ 
पैतला चल्दैन । 
त्यसैले हो क्या’ र 
उनीहरूको बोली समाचार बन्छ 
लाखौँ बिक्छ । 
उनीहरूको जुत्ता 
म्युजियमको शोभा बन्छ 
युगौँ टिक्छ । 

गणेशः वसन्तपुर दरबार स्क्वायर 

गनेस र काली 
पर्यटकहरूका अगाडि हात फैलाउँछन् 
दरबार स्क्वायर वसन्तपुरमा । 

गनेसको बाउ शिवे 
बिहान उठेदेखि नै टन्न जाँड धोक्छ 
र गनेसेकी आमा पारबतीलाई लात्तैलात्तले भकुर्न थाल्छ । 

जुठा भाँडा माझिहिँड्छे÷साहूहरूका घरहुँदी 
कालीकी आमा । 

पछिपछि लाग्दै आएका 
टुहुरी काली र खाते गनेसतिर हेर्दै 
अचम्भित हुन्छन् विदेशी पर्यटकहरू 
ढुङ्गे प्राङ्गणमा हनुमान्ढोकाको । 

फुच्चे गनेस खाइलाग्दी कुइरिनी तरुनीलाई 
मन्दिरको टुँडालतिर हेर्ने सङ्केत गर्छ 
जहाँ कुँदिएका छन् काठमा– सम्भोगका थरीथरी आसनहरू । 
कुमारी कुइरिनी दङ्ग पर्छे नग्न कामकला हेरेर 
र गनेसको हातमा थपक्क राखिदिन्छे दस रुप्येँ दाम 
अनि हाँस्दै खिच्न थाल्छे कामक्रीडाका तस्बिरहरू । 

श्रम–गीत

कसैले थाहा नपाउने गरी 
आँखामा हराएको छ एउटा महानगर 

कसैले चाल नपाउने गरी 
छातीमा खनिएको छ एउटा पोखरी 

कसैले बुझ्नै नसक्ने गरी 
ओठमा बिलाएको छ एउटा उपत्यका 

कसैले पढ्नै नभ्याउने लिपिमा 
हत्केलामा कुँदिएका छन् कविता 

आँखामा छ प्रेमको महानगर 
छातीमा घृणाको पोखरी 
ओठमा तिम्रै– गीतैगीतको उपत्यका 
अनि हत्केलामा श्रमका ठेला–गिर्खाका 
शब्दहरूले कुँदिएका कविता 
म 
पूर्ण हुन चाहन्छु 
मान्छेको चोलामा 
तिम्रो प्रेमलाई 
र 
श्रमलाई 
श्रद्धा गर्दै... । 

पञ्चमहाभूतः एउटा वातावरण कविता 

चराहरू आकाशतिर उडे 
र आकाश भए 

वायु–वेगमा कुदिहिँड्ने वन्यजन्तुहरू 
वायु भए 

मान्छेहरू माटामा लडीबुडी गरिरहे 
र माटो नै भए 

माछाहरू पानीमा सलबलाइरहे 
र पानी नै भए 

बिचरा रूखहरू व्यर्थमा सल्काइए, डढाइए 
र आगो भए 

तर  
चरा
वन्यजन्तु 
मान्छे 
माछा 
र रूखका असल आत्माहरू 
डढ्न सकेनन् र तेज भए 
अनि तिनैबाट बन्यो सूर्यको उज्यालो 
नक्षत्रहरूको नीलो झिलमिल रचियो 
०००
तर
कवि—          न चरा बन्न तयार थियो 
                न माछा बन्न 
               न मान्छे बन्न तयार थियो 
               न माटो बन्न 

त्यसैले 
कवि—     सुस्केरा बन्यो 
          संवेदना बन्यो 
          अक्षर बन्यो । 

विद्रोह 

तिमीले त्यो शब्द सुनेका छौ ढाक्रे दाइ ? 
जसले संविधान मान्दैन 
मर्यादा जान्दैन 
संयमलाई चिन्दैन 
महान्लाई गन्दैन 
ठालु हो भन्दैन । 

तिमीले त्यो शब्द सुनेका छौ 
ज्यामी दाइ ? 

तिमीले निश्चय त्यो शब्द सुनेका छैनौ 
भरिया दाइ ! 

किनकि—
तिमी सिंहासन मान्छौ—ऊ मान्दैन 
तिमी रवाफ देखेर कहालिन्छौ—ऊ कहालिन्न 
तिमी मर्न डराउँछौ—ऊ डराउन्न 
तिमी मुन्टो निहुराउँछौ–ऊ नुघाउन्न 
तिमी तर्किन्छौ÷ऊ पड्किन्छ 
तिमी तर्सिन्छौ÷ऊ बर्सिन्छ 
तिमी चर्किन्छौ÷ऊ गर्जिन्छ 
तिमी चुँडिन्छौ÷ऊ बरु झुँडिन्छ । गिँडिन्छ । रेटिन्छ । 
                                  तर सहजै मेटिँदैन । 

आँटिलो मान्छेलाई 
सूर्यले सापटी दिने गर्छ आफ्नो तेज, उष्मा र ऊर्जा 
अन्धकार लखेट्न 
र कम्जोर मान्छेका मुट्ठीहरू पनि 
कसिन्छन् दह्रो गरी 
जसलाई पाएर 

चिनिराखे है हली दाइ 
त्यो विद्रोह हो । 

दरिद्र

गाली र गोलीका माझबाट 
भिक्षा र झोलीका माझबाट 
भीड र नाराका माझबाट 
मुस्कान र दाह्राका माझबाट 
ऊ यौटा कम्जोर शब्द हो त्यसैले 
सबथोक सहन्छ । नुघ्छ । खुम्चिन्छ । 
आँखा नजुझाई 
ठूल्ठूला शब्दहरूको छेउ लागी सहजै गुज्रिन्छ । 

चिनामा उसको नाम लेखिएको रहेछ 
‘दरिद्र’ ।

ऊ त्यस्तो बारुद हो, साथी हो !
भोकले ओस्सिन्छ 
चोटले ओस्सिन्छ 
अपसोचले ओस्सिन्छ 
खोस्सिन्छ ओस्सिन्छ 
दोषिन्छ ओस्सिन्छ 
होच्चिन्छ ओस्सिन्छ 
चिमोटिन्छ ओस्सिन्छ । 

हेप्पिँदा–हेप्पिँदै 
विद्रोहले तताउँछ 
र सबै सखाप पार्ने गरी 
ऊ एक्कासि पड्किन्छ । 

ऊ त्यस्तो बारुद हो, साथी हो ।